Madde Kullanım Bozukluğu
Genel Bilgiler:
Madde kullanım bozukluğu olarak da adlandırılan uyuşturucu bağımlılığı, kişinin
beyin fonksiyonları ve davranışlarını etkileyen, yasadışı bir uyuşturucu veya ilacın
kullanımını kontrolsüz kullanımını yol açan bir hastalıktır. Alkol, esrar ve nikotin de bağımlılık
yapıcı maddeler yada uyuşturucu olarak kabul edilir. Bağlımlı olan kişiler bu maddelerin
zararlarını bildikleri halde kullanmaya devam ederler. Uyuşturucu bağımlılığı, ilk olarak
sosyal ortamlarda zevk alma ve eğlence amaçlı kullanımı ile başlayabilir.
Opioid ağrı kesiciler gibi kullanılan bazı ilaçlar diğer maddelere göre bağımlılık
oluşturmak için daha yüksek risk taşır ve daha çabuk bağımlılığa neden olur. Gün geçtikçe
kişi daha yüksek doz alma ihtiyacı duyar. Daha sonra bu ilaçların kullanımı tedavi amacını
aşar ve hasta sadece iyi hissetmek için kullanmaya devam eder. Kullanım sıklığı artınca
maddesiz kalma süreleri kısalmaya ve zorlaşmaya başlar. Nihayetinde bu maddelerden
kurtulma ve kullanmayı bırakma istek oluşursa da gösterilen çabalar boş v faydasız olur.
Çünkü hastalar bu defa maddenin yoksunluk ve çekilme belirtileri ile mücadele etmek
zorunda kalırlar.
Bağımlılık Belirtileri :
• Madde veya ilacı düzenli olarak her gün yada günde birkaç kez kullanma ihtiyacı duyma
Madde ve ilaç kullanımına yönelik yoğun istek, düşünce ve dürtülere sahip olma (diğer
düşüncelerini engelleyecek kadar yoğun)
• İstediği etkiyi elde etmek için zamanla artan miktarlarda madde yada ilaca ihtiyaç duyma
• Maddi gücü yetmese bile madde veya ilacı temin etmek için para harcama
• Uyuşturucu kullanımı nedeniyle aile, iş ve sosyal sorumluluk ve yükümlülüklerini yerine
getirememe
• Fiziksel yada ruhsal sorunlar ve zararlara sebep olduğunu bildiği halde ilaç ve madde
kullanmaya devam etme
• Uyuşturucu veya ilaca ulaşmak için normalde ayıp bildiği ve yapmayacağı davranışlarda
bulunma ( örneğin: hırsızlık, para karşılığında cinsel ilişkide bulunma).
• Uyuşturucu veya ilaç etkisi altındayken riskli davranışlarda bulunma ( örneğin: araba
kullanma ve hız yapma)
• Uyuşturucu veya ilaca ulaşmak veya kullanmak yada tam tersi bağımlılıktan kurtulmak için
çok fazla zaman harcama
• Uyuşturucu veya ilaç kullanmayı bırakma girişimlerinde başarısız olma yada Kullanmayı
bıraktığında yoksunluk belirtileri yaşama
Aile üyeleri ve yakınlarınızda sağlıksız ilaç kullanımını farkettiğinizde psikiyatri
uzmanına yönlendirmeyi ve destek almayı ihmal etmeyiniz.
Bazen ergenlik çağındaki kaygı bozukluğu, davranış bozuklukları veya iletişim
sorunlarını madde kullanımın bozukluğu belirtilerinden ayırt etmek zor olabilir. Ergenlerde
aşağıdaki belirtileri görülürse hekime danışmak gerekebilir:
• Sık sık okuldan kaçma, okula ve derslere karşı ilgisizlik veya notlarda ve okul
performansında düşüş
• Fiziksel sağlık sorunlar, enerji ve motivasyon eksikliği, kilo kaybı veya kilo alımı ve bazen
kırmızı gözler
• Dış görünümü, hijyen ve giyinime karşı ilgisizlik
• Davranış değişiklikleri; aile üyelerinin ortak kullandığı oda ve alana girmeme, arkadaşlarıyla yaptığı aktiviteleri ve gittiği yerleri gizleme konusunda abartılı çaba gösterme,
eskisine göre davranışlarında ciddi farklılıklar ve değişiklikler
• Para harcama sorunları; makul bir açıklaması olmadan ani para istemeleri, evden
para ve eşyalarının kayıbı