Bilişsel Davranışçı Terapi, insanların duygu ve davranışları, olayları nasıl
yorumladıkları üzerine temellendirilmiş bir terapi modelidir. İnsanların neler hissettiğini
belirleyen şey, olayın kendisi değil, o olaya ilişkin kişinin kendi zihninde verdiği anlamlardır.
Olayın kendisi duyguları belirlemez; duygusal tepkileri belirleyen şey, olayla ilgili yorumlardır.
Bilişsel Davranışçı Terapi, insan davranışlarını ve duygusal süreçlerini, bilişler
ve öğrenme temelinde açıklamayı ve sorun olanları değiştirmeyi amaçlar. Bilişsel modele
göre çocukluk çağındaki deneyimler, öğrenme yoluyla bazı temel düşünce, kalıplaşmış
tutumlar ve inançların oluşmasına neden olurlar. Bu düşünce ve inaçlar ‘şema’ olarak
adlandırılır. Çocukluktan başlayarak, insanların kendileriyle, yaşadıkları dünyayla ve diğer
insanlarla olan ilk deneyimleriyle biçimlenen sorgulanmamış algılar ve fikirlerden
oluşmaktadır.
Günlük hayatta insan öncelikle çevresindeki olayları, durumları ve kişileri algılar.
Sonrasında bunlara bir anlam atfeder ve yorumlar yapar. Bu anlık verilen anlamlar,
değerlendirmeler ve yorumlar kendiliğinden ortaya çıkarlar ve otomatik düşünce olarak
adlandırılırlar. Bu tür anlık otomatik düşünceler daha kalıcı bilişsel yapılar olan tutumlar ve
temel inançlar tarafından biçimlendirilirler. Ruhsal hastalıklar, bu anlamlandırmalara,
yorumlamalara bağlı olarak bilgi işleme sürecindeki yanlılıkların ya da gerçekliğin bazı
yanlarının değerlendirilmemesi sonucunda ortaya çıkabilir.
Tedavide danışanla terapist bir işbirliği içinde danışanın sorunlarını belirlemeye, anlamaya;
sorunun danışanın düşünce, duygu ve davranışlarını ve günlük yaşamdaki işlevselliğini nasıl
etkilediğini belirlemeye çalışırlar. Kişinin hastalığı nedeniyle yapamadığı bazı aktiviteler
tedavi hedefleri olarak belirlenir ve tedavi sonunda yaşam kalitesinin arttırılması amaçlanır.
Terapinin ne kadar süreceğini terapistle danışan birlikte belirler. Genellikle 8-16 seans
arasında değişimler ortaya çıkmakta ve terapi yeterli olabilmektedir. Kişiye özgü olarak terapi
sürecinde ilaç tedavisi de yer alabilmektedir.