Anksiyete Bozuklukları:
Genel Bilgiler:
Yaşam boyunca stres yaratan durumlara karşı kaygı duymak hayatın normal bir parçasıdır. Ancak kaygı bozukluğu yaşayan hastalar; günlük yaşamlarında gerçek bir tehdit
ve tehlike olmadığı halde yada gerçek tehlikeye orantısız, yoğun ve uzun süreli endişe ve korkuya sahip olurlar. Bu belirtiler çocuklukta veya ergenlik yıllarında başlayıp yetişkinliğe kadar devam
edebilir. Anksiyete bozukluklarının farklı alt tipleri vardır bunlar;
• Ayrılma kaygısı bozukluğu
• Seçici konuşmazlık(mutizm)
• Özgül fobi
• Toplumsal kaygı bozukluğu(sosyal fobi)
• Panik bozukluğu
• Agarofobi
• Yaygın kaygı(anksiyete) bozukluğu
• Maddenin ilacın yol açtığı kaygı bozukluğu
• Başka bir sağlık durumuna bağlı kaygı bozukluğu
• Tanımlanmış diğer bir kaygı bozukluğu
• Tanımlanmamış kaygı bozukluğu. Birden fazla anksiyete bozukluğunuz olabilir.
Bazen kaygı, tedavi gerektiren tıbbi bir durumdan kaynaklanır.
Hasta hangi tip kaygıya sahip olursa olsun, tedavi ve destek alması önemlidir. Alt tiplerinden
ayrı olarak genel anksiyete belirtileri şu şekilde sıralanır:
Huzursuz veya gergin hissetme,
bir tehlikenin yaklaşacağını düşünme ve buna göre felaketleştirme senaryoları düşünme
Kalp hızı ve atışlarında artış
Nefes alma sayısı ve hızında artış (hiperventilasyon) Terleme
Titreme
Halsizlik ve yorgunluk hissi
Mevcut kaygı ve endişe dışında başka bir konu veya olaya odaklanamama veya
düşününememe Uyku düzeninde veya uyumada zorlanma
Gastrointestinal sistem problemler yaşama ( kabızlık, ishal, karın ağrısı veya kramplar )
Endişeyi azaltma veya kontrol etmekte güçlük çekme
Kaygısını artıran veya tetikleyen şeyler veya ortamlardan kaçınma
Anksiyete Bozukluklarından birkaç alt tipi:
Agorafobi: (eski yunanca) teriminin tercümesi „alan korkusu“dur. Mağdur kişi, evi terk
etmekten, kamuya açık yerlerde bulunmaktan, alışveriş merkezlerine veya dükkanlara
girmekten, kalabalık içerisinde, sinemalarda veya dar ve kapalı odalarda bulunmaktan, ya da
trenle, otobüsle veya uçakla seyahat etmekten korkar. Bu nedenle ya bu yerlere gitmekten
kaçınır ya da oralarda bulunduğu sürece büyük korkular yaşar. Panik ataklar ve agorafobi
çoğunlukla birlikte ortaya çıkar. Böyle bir durumda konulacak teşhis "Agorafobili panik
bozukluk" tur.
Tıbbi bir duruma bağlı kaygı bozukluğu: Doğrudan fiziksel bir sağlık sorununa bağlı
ortaya çıkan yoğun kaygı veya panik belirtileridir.
Yaygın anksiyete bozukluğu belirtileri: Sıradan, günlük sorunlara karşı sürekli ve aşırı
endişe duyma durumudur. Bu endişe gerçek tehlikenin durumuyla orantısızdır. Genellikle
diğer anksiyete bozuklukları veya depresyon ile birlikte ortaya çıkar.
Panik bozukluğu: Dakikalar içinde zirveye ulaşan kaygı durumudur. Bu hastalık bazen
ataklar şeklinde seyreder ve buna Panik Atak ismi verilir. Bu ataklar sırasında ortaya çıkan
belirtiler; kişinin başına kötü bir şey gelecek düşüncesi (kıyamet kopacak), nefes almakta
zorlanma , göğüste ağrı hissi ve kalp çarpıntısı gibi sıralanabilir. Panik bozukluğu olan
hastalar panik atakların tekrar ortaya çıkacağından yoğun kaygı duymakta ve atak
yaşayabilecekleri ortamlardan ve durumlardan kaçınmaktadırlardır.
Seçici mutizm: Özellikle çocuklar stres ve kaygı yaşayabilecek ortamlarda (örneğin: okul )
tutarlı bir şekilde konuşmaktan çekinme davranışıdır. Ancak aile üyeleri ve yakın hissettikleri
kişilerin yanında konuşabilirler. Bu durum kişilerin okul, iş ve sosyal hayatını olumsuz bir
şekilde etkiler.
Ayrılık kaygısı bozukluğu: Bu rahatsızlık da sıklıkla çocuklarda ve bazen erişkinlerde de
görülebilir. Bu kişiler anne-baba veya bakım veren kişiden ayrılmakta zorlanma veya ayrılma
korkusu yaşarlar.
Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi): Başkaları tarafından yargılanma, hor görülme,
hata yapma, utanmaya sebep olan davranışlarda bulunma ve bu korku ve endişeden dolayı
sosyal etkileşimden kaçınma durumudur.
Özgül fobiler: Belirli bir nesne veya durum ile karşılaşma ve maruz kalmaktan endişe
duyma ve kaçınma davranışlarıdır. Bu fobiler bazı insanlarda panik ataklara da sebep
olabilir.
Maddeye Bağlı Anksiyete Bozukluğu: Uyuşturucu, uyarıcı maddeler veya bazı ilaçların
kötüye kullanımı, toksik düzeyde maruziyeti veya bu maddelerin yoksunluğuna bağlı yoğun
anksiyete ve panik belirtilerin ortaya çıkma durumudur.
Başka türlü adlandırılamayan anksiyete bozuklukları: Diğer anksiyete bozukluğu tanı
ölçütlerini karşılamayan ancak hastalarda sıkıntılı ve yıkıcı duygulara neden olan kaygı veya
fobi durumudur.
Ne zaman doktora görünmeli ?
Endişe ve kaygılar hastanın işini, ilişkilerini veya hayat kalitesini olumsuz etkiliyorsa
Korku ve endişesi kontrol edememediği için hasta üzgün hissedip veya depresif ruh
haline girdiyse, kaygılardan kurtulmak için alkol veya madde kullanmaya başvurduysa veya
kaygılara bağlı başka sağlık sorunları ortaya çıktıysa
Hastanın intihar düşünceleri veya davranışları varsa, bu durumda hemen acil
tedaviye başvurulmalı !
Endişe ve kaygı kendi kendine geçebilecek bir durum değildir. Hasta destek ve yardım
almazsa durumu zamanla daha da kötüleşebilir.